Logo Gmina Mogielnica

menu

Licznik odwiedzin

W tym miesiącu: 7758
W sumie: 41553

Akty nadań i przywileje

Akty nadań i przywileje  

 Informacje oznaczone "-" pochodzą z różnych źródeł historycznych (historycznie były takie nadania. Dokumenty późniejsze były wystawiane przez Kancelarię Królewską częstokroć przy sposobności odbywania Sejmów Wielkich Koronnych, wcześniejsze - przez urzędników królewskich w miejscowości rezydowania króla. Dokumenty opisane czcionką "arial" i oznaczone przez "x" zachowały się i znajdują się obecnie w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, 00-263 Warszawa, ul. Długa 7, kierownik Działu V - Pracowni Naukowej - p. dr Maria Sierocka - Pośpiech - tel. 831-54-91 w. 427); dokumenty te są pozbawione pieczęci (w XIX w. panowała "moda" na zbierane pieczęci sygnujących stare dokumenty. Nie były one dotychczas nigdy fotografowane (nie są utrwalone na mikrofilmach). Jak dotąd nie udało mi się też trafić w archiwach na ślad ich tłumaczeń z jęz. łacińskiego na rosyjski i polski ( o czym była mowa w jednym z urzędowych raportów lustracyjnych, poprzedzających reformę administracyjną Królestwa Polskiego, w 1866 r. - być może nie zachowały się, gdyż 75% zbiorów AGAD spłonęło w powstaniu warszawskim).

Chronologicznie:

  • w 1249 r. książę Siemowit I, trzeci syn Konrada I, nadał wieś Mogylnycza, razem z należącymi do niej : kaplicą, dwoma Otolążami, młynami, bobrami i karczmami, cystersom z Sulejowa;

1. kopia powyższego dokumentu znajduje się w AGAD, w kopiariuszu dokumentów miasta Mogielnicy, Archiwum Lubomirskich z Małej Wsi, sygnatura IA/72 npag.;

  • w 1317 r. przywilej lokacyjny księcia Trojdena I (pana na: Sochaczewie, Wiskitach i Ciechanowie) na Prawie Średzkim.
  • w roku 1421 - Siemowit III, książę czerski, zamienił rozliczne obowiązki mieszczan mogielnickich na opłaty pieniężne, co potwierdził
  • w roku 1450, a następnie uzupełnił nowymi nadaniami;
  • podobne potwierdzenie nastąpiło ze strony księcia płockiego - Siemowita IV.

2. 1458 Sulejów - Mikołaj opat i konwent sulejowski ustala opłaty i powinności mieszkańcow miasta Mogielnicy i sąsiednich wsi (w jęz. łacińskim - dok. Pergaminowy, bez mikrofilmu, sygn. nr 3551, opracowywany przez prof. Teodora Wierzbickiego; w kopii z księgi mogielnickiej);

  • w 1469 r. król Kazimierz IV Jagiellończyk pozwala na samorządne zorganizowanie się w Mogielnicy 12 ówczesnych rzemiosł, we wspólnej organizacji cechowej;

3. Kazimierz, król polski, wydaje przywilej miastu Mogielnica, należącemu do klasztoru sulejowskiego, na założenie wszelkich cechów, jakie istnieją w innych miastach (dok. pergaminowy z 5 VII 1469 r., wydany w Radomiu, 43,5 cm x 23 + 4 cm - zniszczony, liczne dziury w tekście, dziurki po przywieszonej pieczęci), sygnatura nr3585 (XX w.);

  • w 1475 r., z przyzwolenia tegoż władcy (Kazimierza Jagiellończyka), powstał w mieście oddzielny cech tkaczy;
  • w tym samym - 1475 r. - Marcin, opat sulejowski, stanowił na rzecz klasztoru w Sulejowie: "Pragnąc polepszyć dochody klasztoru oraz opisać powinności miasta naszego Mogielnycza i przyległych włości: wielkiej i małej Othalancz, stanowimy: ażeby płacono z łanu po 7,5 groszy; warzący piwo po 6gr.; szynkujący po 3 gr., każdy zaś jakimkolwiek trudnią się rzemiosłem lub przedający sukno na łokcie po groszu. Ktokolwiek uprawia rolę w mieście lub na wsiach, dostarczy po dwa koguty, opłacając nadto z domu, z ogrodu, z łąki po groszu. Kmiecie uprawiający rolę w wielkiej Othalancz dawać mają po 3 kity konopi. Z miasta i ze wsiów odrabiać nam mają po 3 dni w roku, lecz tylko do południa, pługiem dwa dni, a radłem jeden dzień.

4. Marcin, opat wraz z konwentem sulejowskim cystersów, zatwierdza ustawy i prawa cechu tkaczy w mieście Mogielnicy (spisane 19 XI 1475 r. w klasztorze w Sulejowie; dok. pergaminowy 44x 28 + 2 cm, dziury w tekście, z lewego brzegu u góry wycięty kawałek pergaminu, sygnatura nr 3598 (XX w.);
 

  • w 1528 r. Zygmunt I Stary nadał miastu prawo odbywania jednego targu tygodniowo i trzech dorocznych jarmarków (targ wyższej rangi i znaczenia, np. doroczny, o większym znaczeniu prestiżowym i zasięgu terytorialnym);
  • w 1530 r. ten sam władca potwierdził dawniejsze przywileje miasta;
  • w 1540 r. Zygmunt I Stary uwalnia mieszczan Mogielnicy "raz na zawsze od dostarczania podwód dla potrzeb dworu królewskiego, zwłaszcza, iż odwiecznie (a multis seculis) od takowego ciężaru byli wyłączeni",

5. Zygmunt, król polski, rozstrzyga spór między mieszczanami z Grójca i Mogielnicy, potwierdzając tym, ostatnim nadane przez Ziemowita, księcia mazowieckiego, zwolnienie od dawania podwód (1540 r., ) Wilno, dok. pergaminowy 43,5 x 25 + 7.cm, nr sygn. 3782 (XX w.).

6. Zygmunt August, król polski, nakazuje swym urzędnikom zachowywać mieszczan z Mogielnicy, poddanych tamtejszego opata, przy swobodach od opłat targowych i myt (z 14 IX 1549 r. w Krakowie; dok. pergaminowy, z pieczęcią wyciśniętą na papierze, częściowo wygniły, sygnatura nr 3822 - xx w, oprac. przez prof. T. Wierzbickiego);

7. Zygmunt August, król polski, potwierdza mieszkańcom Mogielnicy dokument, w którym Zygmunt 1, król (w 1540 r. w Wilnie) uwalnia mieszczan mogielnickich opata sulejowskiego, od obowiązku dawania i zmieniania podwód, o co byli pozwani do sądu przez mieszczan grójeckich (dok. pergaminowy w jęz. łacińskim, sygnatura nr 3824 - xx w., oprac. przez prof. T. Wierzbickiego);

  • król Zygmunt II August potwierdził wcześniejsze przywileje i nadania, dodał prawo do urządzania czterech dalszych jarmarków rocznie i nadał Mogielnicy dalsze przywileje w latach: 1 549, 1 550, 1556, 1557, 1562, 1566;

8. Zygmunt II August, król polski, rozstrzyga spór między mieszczanami Mogielnicy i Grójca w sprawie dawania podwód przez Mogielnicę i zwalnia tych ostatnich od tego ciężaru, na podstawie przywilej nadanego im przez jego poprzedników (z dn. 16 X 1556 r. w Warszawie; 50,5 x 20 + 9 cm, dok. pergaminowy, sygnatura nr 3862 - XX w.);

9. król Zygmunt II August nakazuje swym urzędnikom stosować się do, przysługującego mieszczanom z, Mogielnicy opata sulejowskiego, zwolnienia od ceł; (z 9 I 1557 r., w Warszawie; sygnatura nr 3876 xx w., oprac. przez prof. T. Wierzbickiego);

10. Zygmunt II August zawiadamia mandatem poborców podatków, że mieszczanie mogielniccy są zwolnieni z płacenia podatków (z 10 I 1562 r. w Łomży; dok. pergaminowy 29,5 x 26 cm, sygnatura nr 3907 - XX w.);

11. Zygmunt II August zatwierdza zwolnienie mieszczan mogielnickich od płacenia ceł, nadane im przez Ziemowita, księcia mazowieckiego (w 1562 r., w Łomży; 53,5 x22,5 + 9 cm; sygnatura nr 3906- XX w.);

12. Zygmunt II August nadaje miastu Mogielnica cztery doroczne jarmarki oraz jeden tygodniowy (wydane w 1562 r. w Łomży; 52,5 x 28,5 + 4,5 cm; dok. pergaminowy, sygnatura nr 3906 - xx w.);

13. Zygmunt II August potwierdza miastu Mogielnica klasztoru sulejowskiego, dokument, w którym Kazimierz, król polski (dokument z dn. 5 VII 1469 r., w Radomiu) pozwala na zakładanie w Mogielnicy cechów (dok. łaciński, pergaminowy, z dn. 14 VIII 1566 r. wydany w Lublinie; sygnatura nr 3923 - xx w., oprac. przez prof. T. Wierzbickiego);

  • w 1576 r. Stefan Batory zatwierdził ówczesną organizację cechów rzemieślniczych ("urządził rzemiosła")

14. Stefan Batory, król polski, zatwierdza i transumuje dokument Zygmunta II Augusta z daty 14 VIII 1566 w Lublinie, na sejmie, w którym Zygmunt August zatwierdza i transumuje dokument Kazimierza Jagiellończyka z daty 5 VII 1469 w Radomiu na sejmie, w którym Kazimierz zatwierdza cechy wszystkich rzemieślników w Mogielnicy (13 wyliczone imiennie) i zabrania czynienia im trudności (wydano 9 11 1576 r. w Warszawie; dok. pergaminowy, w jęz. łacińskim; 54x28,5 + 8,5 cm, sygnatura nr 6221 - AG 1952 r.);

  • w 1593 r. Zygmunt III Waza potwierdził dotychczasowe przywileje miasta;

15. Zygmunt III, król polski, oddala pretensję wytoczoną przez sąd relacyjny przez mieszczan goszczyńskich przeciw miastu Mogielnicy, o niedawanie podwód wzmiankując przywilej fundacyjny księcia Siemowita (1313, 29 VII - tak jest w zapisie AGAD - przyp. Grzegorz Zdziech), króla Stefana, Zygmunta 1 (1540, 29 11, Wilno) i Zygmunta Augusta (1556 X) (wydano 12 IV 1593, Warszawa; dok. pergaminowy, w jęz. łacińskim, sygnatura nr 4017 - xx w., oprac. przez prof. T. Wierzbickiego);

  • w 1633 r. Władysław IV potwierdził dawne przywileje miasta;

16.  Władysław IV, król polski, zatwierdza miastu Mogielnica opactwa sulejowskiego zwolnienie od podwód, potwierdzone m.in. przez Zygmunt III (1593. Warszawa)i (wydany 26 II 1633 r. w Krkowie; sygnatura nr 4106 (XX w.);

  • w 1649 r. - historyczne przywileje zatwierdza jak wyżej - Jan Kazimierz;

17. Jan Kazimierz, król polski, potwierdza i transumuje dokument Władysława IV (27 II 1633, Kraków - wg, zapisu AGAD(który powołuje się na przywilej Zygmunta III (1593, Warszawa), zapewniający prawa i wolności miasta Mogielnicy, należącego do opactwa sulejowskiego (dok. łaciński z 23 IV 1649 r. w Warszawie; 47.2 x 32.9 + 10,7 cm, sygnatura nr 4156);

  • w 1750 - podobnie jak poprzednio - August III Sas;

18. August III, król polski, potwierdza założenie cechu mechaników w mieście Mogielnicy (ziemia rawska), niserując dok. Władysława IV (z 25 Xl 1639), niserujący dok. Kazimierza Jagiellończyka (z 5 VII 1469), Zygmunta Augusta (z 14 VIII 1566) i Stefana Batorego (z 9 VII 1576); (wydano 22 VI 1750 r. w Warszawie); księga oprawna w skórę, 4 karty pergaminowe + 1 karta oprawy 29,8 x 38.3 cm; sygnatura nr 4343 ; dokument jest dołączony do późniejszego dokumentu Stanisława Augusta. z 21 VII 1775 r .

  • podobnie - trzykrotnie potwierdzał różne dawne prawa Mogielnicy król Stanisław August Poniatowski - w latach: 1775, 1780 i 1792;

19. Stanisław August Poniatowski, król polski, potwierdza założenie cechu mechaników w mieście , Mogielnicy. niserując dokument Augusta III (z 22 VI 1750 r.), niserując dok. Władysława IV (z 25 XI 1639), niserujący dok. Kazimierza Jagiellończyka (z 5 VII 1469), niserując dokument Zygmunta Augusta (z 14 VIII 1566), niserując dokument Stefana Batorego (z 9 VII 1576 r.); (wydano w dn. 21 VII 1775 r. w Warszawie); oprawa - jak wyżej;

  • w 1796 r. dawne prawa Mogielnicy potwierdził również zaborczy rząd pruski, przy sposobności trwającego już procesu sądowego z ówczesnym dziedzicem - właścicielem Mogielnicy - Bazylim Walickim (w analogii do dawnych konfliktów z mieszczanami Grójca oraz Goszczyna, proces ten dotyczył również łamania praw przynależnych mieszczanom Mogielnicy).

Gdyby władze Gminy Mogielnica zdecydowały się na wykonanie foto-kopii tych dokumentów, trzeba byłoby sfinansować taką pracę, którą musieliby wykonać specjaliści zaangażowani przez AGAD. W pracach tych obowiązuje nadal cennik AGAD z 1996 r.:
 

  • dla zdjęć fotograficznych barwnych; 2,5 zł od klatki oraz 2244 zł od jednej odbitki (w zależności od formatu - maksymalny format A4);
  • dla zdjęć czarno-białych (w tym przypadku jest to wystarczające): 2,5 zł od klatki oraz 1 1-22 zł od jednej odbitki (również w zależności od formatu - max. A4).


Łącznie jest to 19 zachowanych dokumentów, ale w praktyce może się okazać, że stan wskazanego dokumentu nie pozwala na jego rozkładanie, prostowanie i fotografowanie (nie wszystkie one są, z powodu stanu zachowania, udostępniane osobom zainteresowanym). Zgodnie z relacją burmistrza C. Mieszkowskiego (z maja 1865 r.): "Miasto Mogielnica posiada 28 przywilejów nadanych przez Książąt i Królów Polskich, które zachowują się w skrzyni pod dwoma kluczami, w Magistracie znajdującej się " może w przyszłości coś jeszcze uda mi się odnaleźć, a może już nie.

Grzegorz Zdziech  

Burmistrz zaprasza

Sławomir Chmielewski

Urząd Gminy i Miasta
ul. Rynek 1
05-640 Mogielnica
tel. +48 (48) 663-51-49

tel. +48 (48) 663-52-63

gmina@mogielnica.pl
Przyjęcia interesantów:
pn. - pt. 7:30 - 15:30

Urząd Gminy i Miasta w Mogielnicy

ul. Rynek 1
05-640 Mogielnica
tel./fax: +48 (48) 66-35-149
e-mail: gmina@mogielnica.pl

 

Zegar

  • :
  • :

Kalendarz

marzec 2024
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
So
Ni
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

wersja językowa

Zobacz również

newsletter

Akceptuję

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies.